Translate
یکی از مشکلات شایع در نوارنقاله‌ها، سایش شدید شوت خروجی آنها است. همچنین یکی دیگر از مشکلات عمده در نوارها (نوارنقاله‌های قوسدار) بلند شدن نوار از روی رولیک‌ها در محل قوس است که پیآمد آن انحراف نوار از روی رولیک‌ها می‌باشد و باعث بیرون ریختن مواد می‌گردد. شاید در بعضی از صنایع اینگونه فکر شود که طراحی نوارنقاله یعنی: انتخاب اندازه نوار و احتمالاً یک موتور و گیربکس و نه چیزی دیگری. بدین ترتیب برای طراحی یک نوارنقاله تنها به چند صفحه میتوان بسنده کرد و هر کسی میتواند در طول یک روز طراح نوارنقاله شود. در صورتی که برای طراحی این تجهیز کتاب‌ها و هندبوک‌های مختلفی نوشته شده است و سازندگان گوناگون جداول متنوعی را ارائه داده‌اند. نگاه سطحی به این مسئله مهم، مشکلاتی را به وجود می‌آورد که سال‌هاست برخی از کارخانه‌ها با آنها دست به گریبان می‌باشند.
ریزش مواد و برخورد آنها با شوت خروجی
یکی از این مشکلات چگونگی ریزش مواد و برخورد آنها با شوت خروجی است. عدم توجه به این مسئله باعث ایجاد سر و صدای بسیار زیاد و سایش سریع ورق‌ها می‌گردد و بالاخره در مدت کوتاهی قسمت‌هایی از ورق فولادی از بین می‌رود و خروج مواد از آن مشکلات بسیاری را برای کارخانه به وجود می‌آورد. راه‌حل‌های متداول مورد استفاده در کارخانه‌ها مختلف برای کنترل این مشکل عبارت است از:
استفاده از ورق‌های ضدسایش: بسیاری از مدیران مکانیک برای حل این مشکل از ورق‌های ضدسایش استفاده می‌کنند. با این روش زمان سایش افزایش می‌یابد، اما صدای برخورد مواد کاهش نمی‌یابد. با این همه، مشکل پس از مدتی دوباره نمایان می‌گردد و این سیکل مرتب تکرار می‌شود.
استفاده از جعبه‌های پر شده از ملات سیمان: در بعضی کارخانه‌های سیمان و معادن با ایجاد یک جعبه بیرون ورق شوت و پر کردن آن با ملات سیمان این سایش را به بتن منتقل می‌کنند. در اینجا صدا کاهش می‌یابد، اما بتن تحمل ضربه‌های مداوم را نداشته و خرد می‌شود. لذا علاوه بر روانکاری مداوم یاتاقان‌ها، بتنکاری مداوم نیز به تعمیر و نگهداری‌ها اضافه می‌گردد. لازم به ذکر است هر چند این روش سیمانکاری را در کارخانه‌های سیمان و مشابه آن میتوان استفاده کرد، اما اینکار در صنایع بهداشتی و غذایی مجاز نمی‌باشد.
راه‌حل‌های طراحی: راه‌حل این مشکل طراحی مجدد و صحیح شوت خروجی نوار می‌باشد. با این روش یک بار و برای همیشه مشکل رفع می‌گردد. ممکن است اصلاح نوارنقاله در مرحله اول هزینه بر باشد، اما در بلند مدت هزینه‌ها کاهش می‌یابد و از اضافه کردن کارگران و تعمیرات جلوگیری می‌کند. در طراحی این قسمت دو راه‌حل وجود دارد:
- طراحی شوت‌های مخزندار (پله‌ای): با محاسبه حرکت پرتابی و محل جدایش مواد از پولی که به سرعت نوار، جاذبه و ارتفاع مواد روی آن وابسته است؛ میتوان محل برخورد را با دقت خوبی مشخص نمود. بنابراین قسمتی از دیواره شوت را که محل برخورد مواد است را به صورت پله‌ای درست می‌کنیم. بدین ترتیب ابتدا مقداری از مواد روی سطح پله‌ای نشسته و مابقی مواد سرازیر می‌گردند. در این حالت مواد پس از برخورد با مواد قبلی، سرعت و ضربه خود را از دست می‌دهند و در میانه شوت ریزش می‌کنند. با این کار از یک صفحه ضد سایش مادامالعمر استفاده کرده‌ایم و عمر شوت چندین برابر شده است.
- طراحی بر اساس عدم ایجاد ضربه روی دیواره شوت: در این روش تلاش می‌شود که مواد با بدنه برخورد نداشته باشد. از این روش در تجهیزاتی استفاده می‌شود که فاصله آنها با دستگاه بعدی کم باشد و یا سقوط مواد بر روی آنها تأثیر نداشته باشد؛ مانند سقوط مواد به مخازن ذخیره. در صورتی که فاصله شوت خروتی تا دستگاه تحویل گیرنده زیاد باشد، از یک صفحه تنظیم شونده استفاده می‌شود. این صفحه قوسی که از جنس ورق‌های ضدسایش تعویض شونده است، در فاصله‌ای کمتر از حرکت پرتاب‌های مواد قرار می‌گیرد که باعث حرکت مواد - نه ضربه مواد - بر روی آن می‌شود. از مزایای این روش میتوان به تنظیم پذیری صفحه متحرک و کاهش میزان سر و صدای تولید شده اشاره کرد. مسئله تعویض ورق‌های سایشی و لزوم باز و بسته شدن تعدادی از قطعات، از معایب این روش می‌باشد.
مسئله بلند شدن نوار از روی رولیک‌ها در محل قوس
از موارد مورد اهمیت در نوارنقاله‌ها شعاع قوس نوار در محل تبدیل حرکت از حالت افقی به شیبدار و برعکس می‌باشد که به آن تقعر و تحدب می‌گویند. مبنای طراحی در محاسبه تقعر، شعاعی است که در آن نوار در اثر نیروی کشش از روی رولیک‌ها بلند نشود و اوج این مسئله در زمان خالی بودن نوار اتفاق می‌افتد. برای مثال در یکی از کارخانه‌ها، نواری که مواد را به تونلی در زیر زمین می‌برد به علت محاسبه نشدن این شعاع پس از تنظیم وزنه تعادل نوار حدود یک متر از روی رولیک‌ها بلند شده و به سقف تونل برخورد می‌کند که این مسئله بیشتر در زمان استارت، به خصوص زمانی که نوار خالی باشد، اتفاق خواهد افتاد. عوامل متفاوتی میتواند باعث این مسئله گردد:
- ساییدگی نوار به مرور زمان: تسمه نوارنقاله‌ها دارای دو لایه محافظتی یکی در زیر نوار و دیگری روی نوار می‌باشند که به مرور زمان ساییده شده و وزن آنها کاهش پیدا می‌کند و یا پس از تعویض نوار به علت نبود یک مدل در بازار و تعویض آن با نوعی دیگر، با مشکلات اختلاف وزن مواجه می‌گردد. لذا در صورت سبک‌تر شدن نوار، در قسمت قوسی شکل از روی رولیک‌ها بلند می‌شود. البته میزان این مسئله کم می‌باشد و میتوان از آن چشم پوشی کرد.
- مقدار بیش از حد وزنه کشش: در بعضی از کارخانه‌ها به علت نوشته نشدن وزن مورد نیاز وزنه کشش نوار در نقشه و یا در دست نبودن نقشه‌ها، اینکار به صورت تجربی صورت می‌گیرد. گاهی این عدد بیشتر از میزان مورد نیاز است و نوار روی پولی‌ها شروع به حرکت عرضی و کشیده شدن به یک طرف می‌کند و گاهی نیز این عدد کمتر از میزان مورد نیاز است که باعث بکسوباد کردن تسمه و هرز چرخیدن آن روی پولی درایو نوار می‌گردد و روکش روی پولی و نوار هر دو آسیب می‌بینند.
- عدم محاسبه صحیح شعاع قوس: نوارهایی که از داخل تونل‌ها عبور می‌کنند و یا دارای استراکچر در اطراف خود می‌باشند با مشکلات فراوانی رو به رو هستند؛ چون سازه‌ها پیشاپیش ساخته شده‌اند و با محدویت فضای فوقانی روبرو می‌گردند. برای جلوگیری از چنین مسائلی ابتدا باید کشش نوار را محاسبه نمود. سپس کشش در منطقه مورد نظر را به دست آورد. بعد از آن با موجود بودن وزن هر متر از تسمه نوارنقاله، میتوان شعاع قوس عمودی نوار (تقعر) را محاسبه کرده و حدود نقشه‌های ساختمانی را رسم نمود.
همانگونه که می‌دانید و در مورد تک تک قسمت‌های نوارنقاله نکات بسیاری وجود دارد. همچنین شرایط محیطی مانند باد، آفتاب و... همچنین نوع مواد (درشتی، رطوبت، خشکی، چسبندگی و ...) باعث تغییر طراحی نوارنقاله می‌گردند. برای مثال طراحی یک نوارنقاله در شمال ایران برای حمل خاک رس با نوارنقاله‌ای در استان کرمان دقیقاً با همان مشخصات متفاوت می‌باشد و یا برای نوارنقاله‌ای برای حمل گندم و یا آرد حتماً متفاوت خواهد بود. لذا کپی برداری کورکورانه و عدم توجه به کلیه مسائل میتواند مشکلات وهزینه‌های فراوان و جبران ناپذیری را برای کاخانجات به همراه داشته باشد. زیرا نمی‌توانند تأسیسات ناقص را کنده و دور بریزند و دوباره تأسیسات جدیدی را بنا کنند و نه دستگاه ساخته شده جوابگوی آنهاست. پس باید بسوزند و با دستگاه ناقص بسازند. با امید اینکه با یک بار هزینه ساخت نوارنقاله، سال‌ها بدون مشکل از آن بهره‌وری داشته باشیم.
